KDADALAK: Komite Nasional Reforma Agraria (KNRA) hamutuk ho organizasaun Kdadalak Sulimutuk Insitute (KSI) no Institute Edukasaun Popular (IEP) fasilita formasaun jestaun organizasaun ba dirijente kamponezes sira ne’ebé mai husi uniaun agrikultór munisipiu lima (5), inklui grupu baze agrikultór husi munisipiu haat (4).
Dirijente uniaun agrikultór husi munisipiu lima (5) ne’ebé hola parte iha formasaun ne’e mak hanesan, dirijente Uniaun Agrikultóres Ermera (UNAER), Movimentu Popular Reforma Agraria Liquiça (MPRAL), Uniaun Agrikultóres Covalima (UNARCO), Uniaun Agrikultóres Munisipiu Manufahi (UAMM) no Uniaun Agrikultóres Munisipiu Bobonaro (UAMB). Nune’e mós, dirizente grupu baze agrikultór husi munisipiu haat (4) mak hanesan, grupu baze agrikultór Munisipiu Aileu, Ainaro, Manatutu no Viqueque.
Formasaun ne’ebé hala’o durante loron lima (5) iha salaun Asosiasaun HAK ne’e ho objetivu atu hasa’e kapasidade dirijente no produs lideransa alternativu ba to’os na’in sira, ne’ebé ninia finalidade sira hodi lidera organizasaun to’os na’in, ne’ebé ninia finalidade maka oinsá bele reforsa organizasaun kamponezes sira iha baze sai forte liu tan hodi atende ninia membru sira.
Diretur Ezekutivu KSI, Jenito Santana iha ninia intervensaun hateten, formasaun ne’e importante tebes tanba bele kapasita lideransa agrikultór sira hodi nune’e iha futuru bele servi di’ak liu tan membru sira iha baze.
“Durante ne’e sira hetan ona formasaun balun, maibé la hanesan formasaun ida agora ne’e, tanba formasaun ba lideransa movimentu la fasil ba organizasaun hotu-hotu bele fasilita no ida ne’e foin ba dahuluk ami organiza iha nasional ne’ebe involve dirijente organizasaun to’os na’in sira,” deklara Jenito Santana bainhira partisipa formasaun jestaun organizasaun ba dirijente kamponezes loron dahuluk nian iha salaun Asosiasaun HAK, Farol, (13/03).
Santana haktuir, objetivu seluk husi formasaun ne’e ko’alia kona ba oinsá bele halo planeamentu ba jestaun organizasaun no halo planeamentu ba jestaun produsaun agrikultór sira nian iha futuru.
Nune’e mós, reprezentante Sekertariadu KNRA, David Oliveira informa, atividade ne’e sei hala’o durante loron lima, maibé iha formasaun loron dahuluk to’o loron dahaat nian maluk kamponezes sira sei aprende kona ba jestaun organizasaun movimentu no lideransa nian, ne’e duni tama ba loron dalima nian sei deskuti kona ba palnu, estratejia no plataforma KNRA nian ba fututu, liu-liu oinsá atu ejize agrikultór sira nia direitu.
“Durante ne’e ita halo ona buat barak, maibé formasaun ida ne’e hanesan momentum di’ak ida ba ita hodi hafanu malu liu husi material ne’ebé maluk balun mai fahe iha ne’e, nune’e bele konkretiza ita nia mehi hodi forma ita nia estratejia para luta ba direitu agrikultór ne’ebé durante iha hela presaun nia laran,” dehan David Oliveira.
Nia rekoñese, durante ne’e agrikultór sira hetan problema barak, tanba durante ne’e laiha dalan ne’ebé justu ba agrikultór sira atu asesu ba merkadu, nune’e mós folin ba produtu sira ne’ebé agrikultór sira produs la justu, ne’e duni liu husi formasaun ne’e agrikultór sira bele aprende hamutuk, organiza an no sai forte liu tan hodi luta ba sira nia direitu.
Entertantu xefi grupu Segutu husi Aldeia Aitaman, Suku Maudemo, Postu Administrativu Maukatar, Munisipiu Covalima, Maria da Silva hateten, nia sente orgullu bainhira bele hetan oportunidade hodi partisipa formasaun kona ba jestaun organizasaun ba dirijente kamponezes, tanba liu husi formasaun ida ne’e bele aumenta sira nia koñesimentu hodi fila ba baze organiza grupu agrikultór sira.
“Durante loron lima (5) nia laran, ha’u sei fó atensaun makas ba materia ka lisaun ne’ebé aprezenta husi fasilitador, nune’e bele aprende buat foun hamutuk ho maluk direjente husi munisipiu sira seluk, nune’e oinsá bele reforsa grupu sira iha baze sai forte liu tan hodi luta defende direitu to’os na’in sira ne’ebé durante ne’e ladun hetan atensaun husi governu,” informa Maria da Silva.
Nia esplika, atividade ne’ebé hala’o durante ne’e maka hanesan organiza maluk agrikulór feto sira hodi servisu hamutuk iha grupu liu husi kuda batar, pateka, foremungu, fore , kuda modo no aihan lokal sira seluk.
Materia ba formasaun loron dahuluk nian ko’alia kona ba kestaun lideransa no saida mak movimentu, depois kontinua halo diskusaun grupu no halo aprejentasaun ba serbisu no dezafiu sira ne’ebé kada uniaun sira enfrenta. Kamponezes ne’ebé hola parte iha formasaun ne’e hamutuk ema na’in 48 ne’ebé kompostu husi feto ema na’in 14 no mane ema na’in 34. (**)
